Aksamitka jest dekoracyjną rośliną o charakterystycznym ostrym i intensywnym zapachu, który nie każdemu przypadnie do gustu. W naturalnych warunkach rośnie w rejonach Ameryki Północnej i Meksyku. W zależności od gatunku aksamitki osiągają wysokość 10-80 cm. Ich łodygi są rozgałęzione lub pojedyncze. Liście aksamitek są ząbkowane, wąskie. Kwiaty osiągają wielkość 2-7 cm. Aksamitki można siać w ogródku warzywnym, są odporne na choroby i szkodniki. Ich charakterystyczny zapach odstrasza niektóre szkodliwe owady i gryzonie oraz sprawia, że ilość chwastów w ich otoczeniu jest znikoma. Sąsiedztwo aksamitki pozytywnie wpływa na wzrost warzyw np. pomidorów, cebuli, warzyw kapustnych. Odmiany bezzapachowe aksamitek są bardziej podatne na działanie szkodników i mogą być atakowane przez mszyce. Płatki aksamitek są jadalne, można je dodawać do sałatek oraz udekorować nimi potrawy.
Popularne gatunki aksamitki
- Aksamitka wzniesiona – (T.erecta ) osiąga wysokość 30-100 cm i jest najwyższym gatunkiem. Jej pędy są sztywne i silnie ulistnione. Odmiany aksamitki wzniesionej są zarówno wysokie, jak i średnie oraz karłowate. Stąd taka rozbieżność, jeśli chodzi o jej wysokość. Niskie odmiany są dosyć efektowne, gdyż nawet jak osiągają niewielką wysokość, to ich kwiatostany są duże i pełne o średnicy 5-10 cm. Osadzone pojedynczo na pędach, najczęściej jednobarwne, żółte lub pomarańczowe. Przekwitłe kwiatostany warto usuwać nie tylko dlatego, żeby suche kwiaty nie szpeciły ogródka, ale też dzięki temu zmusimy roślinę do ponownego zakwitnięcia.
- Aksamitka rozpierzchła – (T. patula ) najbardziej popularna. Formy niskie karłowe osiągają wysokość 20-30 cm, a wysokie 40-75 cm. Kwiaty aksamitki rozpierzchłej (najczęściej dwubarwne) mają średnicę 4-6 cm, są pełne lub pojedyncze o barwie żółtopomarańczowej z czerwoną plamą lub ciemnobrązowe z żółtą obwódką.
- Aksamitka wąskolistna – (T. tenuifolia ) osiąga wysokość do 30 cm, jej kwiaty są drobne o barwie pomarańczowej lub żółtej i z czerwoną plamą na brzegach płatków. Ma delikatne pędy, liście pierzastodzielne. Roślina ma zwarty kulisty pokrój, rośnie w kształcie kępki. Koszyczki kwiatowe są dosyć drobne, mają wielkość do 2 cm, są pojedyncze, ale jest ich bardzo dużo na roślinie. Kwiaty aksamitki wąskolistnej są najczęściej jednobarwne, żółte lub pomarańczowe.
Uprawa aksamitki
Aksamitka jest rośliną bardzo łatwą w uprawie. Nie wymaga szczególnie żyznej gleby, jednak posadzona na jałowym podłożu słabiej rośnie i ma mniej kwiatostanów. Aksamitki są odporne na chłody, ale równie dobrze znoszą przesuszenie. Co nie zmienia faktu, że trzeba je regularnie podlewać. Najczęściej uprawia się je z rozsady, wysiewając nasiona pod przykryciem w połowie marca lub na początku kwietnia. Przy rzadkim siewie nie jest konieczne pikowanie roślin, natomiast przy gęstym siewie należy je przepikować do pojemników w rozstawie 3 x 5 cm. Zakwitają po 12 tygodniach od wysiania. Aksamitki sadzi się do gruntu w drugiej połowie maja. Najczęściej zaczynają kwitnąć od lipca aż do późnej jesieni. Ich nasiona zachowują zdolność kiełkowania przez 3-4 lata.
Zastosowanie aksamitek: rabaty, obwódki, kwietniki, kwiat cięty, pojemniki, balkony, tarasy.
