Brzozy uchodzą za niezwykle urodziwe drzewa liściaste. Zazwyczaj są bardzo smukłe i wysokie. Są drzewami jednopiennymi. Jesienią tworzą się u nich kwiatostany męskie, a wiosną rozwijają się kwiatostany żeńskie. Brzozy są mało wymagające w stosunku do gleby, występują głównie na suchych glebach, na stanowiskach słonecznych. Jako gatunek pionierski drzewa, te bardzo często są pierwszym stadium lasów.
Na świecie istnieje około 60 gatunków brzozy, choć niektóre źródła podają, że jest ich jeszcze więcej. W Polsce najpopularniejsza jest brzoza brodawkowata (Betula Pendula).
Wykorzystanie brzozy w lecznictwie
Surowiec leczniczy pozyskuje się z brzozy brodawkowatej oraz z brzozy omszonej (Betula pubescens Ehrh. ). Wykorzystuje się liście, korę i pączki. Zbiera się je w suchy, pogodny dzień, a następnie suszy w suchym i przewiewnym miejscu.
Pączki zbiera się, zanim drzewo rozwinie liście. Z pączków robi się napary i odwary, które oczyszczają organizm z toksyn oraz działają przeciwzapalne na uszkodzoną skórę. Można je dodawać do kąpieli.
Kora brzozy działa oczyszczająco na krew i ułatwia trawienie.
Młode liście brzozy zbiera się w maju. Zawierają one: żywice, sole mineralne, witaminę C, saponiny, niewielkie ilości olejku eterycznego i inne. Napary i odwary z liści brzozy stosuje się przy chorobach dróg moczowych oraz chorobach skórnych.
Wyciągi z liści i pączków brzozy stosuje się w kosmetyce. Wchodzą w skład płynów do kąpieli oraz szamponów likwidujących łupież. Wzmacniają włosy i oczyszczają skórę. Są również wykorzystywane do produkcji kremów i toników.
Sok z brzozy
W marcu i w kwietniu możemy również pobierać niezwykle cenny sok z brzozy. Pozyskuje się go z pnia drzewa, zanim jeszcze rozwiną się na nim liście. Najpierw należy wywiercić mały otwór i umieścić w nim rurkę, może być też patyczek. Drugi koniec umieszcza się w butelce. Co kilka godzin trzeba sprawdzać stan soku, czy nie jest go za dużo. Jedna brzoza potrafi dać aż 2-3 litry soku. Drugim sposobem na uzyskanie soku z brzozy jest nacięcie jego gałązek i umieszczenie ich końców w butelce. Przez nie również będzie powoli sączył się sok. Jak już uzyskamy sok, to otwór należy zakleić np. żywicą, patykiem. Na koniec podziękujemy drzewu za ten dar:)
Właściwości soku brzozowego:
- Odtruwa organizm.
- Oczyszcza krew, wątrobę i nerki.
- Wspomaga krążenie.
- Reguluje przemianę materii.
- Pomocny przy schorzeniach reumatycznych.
- Wspomaga leczenie kamienicy nerkowej.
- Stosuje się go w czasie kuracji odchudzających, wspomaga leczenie otyłości.
- Mogą spożywać go osoby starsze i rekonwalescenci.
1-2 szklanki takiego soku spożywane codziennie, zadziałają bardzo odżywczo na organizm. Uzyskanego soku nie należy zbyt długo przechowywać, gdyż szybko fermentuje. Można go nabyć również w sklepach, ale jednak jeśli tylko ma się okazję, warto spróbować pobrać go samemu.
Ciekawostki o brzozie:
- Gałązki brzozowe wykorzystuje się do robienia mioteł, które nadal na niektórych wsiach są używane do prac porządkowych wokół domu. Robi się z nich również koszyki.
- Starożytni Rzymianie z gałęzi brzozowych robili pochodnie weselne. Ogień z palonych pochodni miał gwarantować młodej parze szczęście.
- W średniowieczu witkami brzozowymi smagano opętanych, aby wypędzić z nich złe duchy. Zwyczaj ten wykorzystywano jeszcze później, gdy opętanie przez duchy poszło w niepamięć, a smaganiem karano niewolników, poddanych chłopów czy niegrzeczne dzieci. Obecnie brzozowe witki używa się do smagania w saunie, co pozytywnie wpływa na ukrwienie organizmu i wspomaga otwieranie porów skórnych.
- Z gałęzi brzozy, robiono dawniej krzyże, które stawiało się na wiejskich cmentarzach. Wierzono w moc brzozy opiekującej się duszami zmarłych.
- Brzozowe drewno jest twarde i mocne. Wykorzystuje się go do produkcji mebli i boazerii.
- Odpad drzewny jest wysokokalorycznym opałem.
- W wyniku suchej destylacji drewna lub kory brzozy uzyskuje się m.in. olejek brzozy oraz dziegieć, czyli produkt o właściwościach bakteriobójczych, grzybobójczych i antyseptycznych.
Brzoza jako magiczne drzewo
Brzozy niosą ludziom „pierwszą pomoc”. Są bardzo życzliwe. Potrafią przejmować na siebie troski i dolegliwości ludzi i zwierząt. W zamian niosą pocieszenie. Przebywanie wśród brzóz wycisza i łagodzi stres. Drzewa te uzdrawiają tereny np. po pożarach, zniszczone przez cywilizację lub takie, które są bardzo ubogie w składniki odżywcze. Energia brzozy pobudza do działania i kreatywności.
Korzystałam m.in. z:
-Na początku było drzewo. Praca zbiorowa pod redakcją A. Rodak-Śniecińskiej
-Rozmowy z drzewami, przewodnik. W. Dąbrowska.
-Magia drzew. F. Hageneder
