Biodynamika, czyli ekologiczny sposób uprawy roślin, jest ideą, zgodnie z którą wszystko to, co istnieje na ziemi, powiązane jest z kosmosem. W myśl biodynamiki na urodzaj i wszelkie organizmy żywe istotny wpływ mają fazy Księżyca, cykle słoneczne itd. Warto przypomnieć, że od faz Księżyca zależne są np. przypływy i odpływy morskie, migracje ptaków, czy okres kwitnienia niektórych roślin.
W biodynamice ogród jest traktowany jako fragment przyrody, w którym należy przestrzegać praw natury. Powinien się zatem rozwijać naturalnie i bez zbytniej ingerencji człowieka. W ogrodzie biodynamicznym można oczywiście stosować zabiegi, mające poprawić żyzność gleby i zwiększyć plony, ale do tego celu należy stosować tylko naturalne środki. Jako że jest to ekologiczne rolnictwo, to wiele z jego zasad, stosowanych jest również w innych gałęziach upraw ekologicznych np. w permakulturze.
Jak zachować równowagę w ogrodzie, czyli zasady rolnictwa biodynamicznego
UWZGLĘDNIANIE NATURALNYCH RYTMÓW PRZYRODY
W uprawie biodynamicznej istotną rolę odgrywają fazy Księżyca, które determinują odpowiednie terminy siewów i prac w ogrodzie. Przy planowaniu czynności ogrodniczych pomocny jest kalendarz biodynamiczny, w którym możemy sprawdzić, które dni są korzystne do prac w ogrodzie, a w których lepiej się od nich powstrzymać.
KOMPOSTOWANIE
Kompostować należy wszystkie odpadki domowe i ogrodnicze, które się oczywiście do tego nadają. Jest to naturalna metoda utylizacji odpadów. Po przerobieniu ich na kompost będzie można wzbogacić nim glebę.
STOSOWANIE NATURALNYCH NAWOZÓW
Do użyźniania gleby i poprawy jej jakości stosuje się preparaty biodynamiczne, a do ochrony roślin i zwalczania chorób wykorzystuje się specjalnie przygotowane wywary lub wyciągi roślinne. Stosując tylko organiczne nawozy, z łatwością można zauważyć, że w glebie jest znacznie więcej dżdżownic oraz cennej próchnicy. Silna ingerencja w przyrodę, chociażby za pomocą trujących środków, jest zaprzeczeniem idei ogrodnictwa biodynamicznego.
PRZYCIĄGANIE POŻYTECZNYCH OWADÓW I ZWIERZĄT
Ogród jest naturalnym siedliskiem wielu zwierząt: ptaków, ssaków, owadów, płazów itd. Wiele z nich jest bardzo pożytecznych, ale jak to w przyrodzie bywa, istnieją również gatunki, które uprzykrzają życie ogrodnikom. Nie ma tutaj żadnego sposobu, aby zatrzymać w ogrodzie tylko te pożyteczne organizmy, dlatego że w naturze musi istnieć równowaga. Jak w każdym ogrodzie naturalnym, ze szkodnikami rozprawiają się ich naturalni wrogowie, czyli pożyteczne owady, ptaki i inne żyjące w ogrodzie zwierzęta. Jeśli więcej namnaża się szkodników, niż pożytecznych osobników, to znaczy, że równowaga została zachwiana i trzeba przyciągnąć do ogrodu więcej pomocnych organizmów. Można sobie z tym radzić, wysiewając i sadząc takie rośliny, które będą atrakcyjne dla pożytecznych zwierząt. Im większa różnorodność tym lepiej. Dobrym rozwiązaniem jest przeznaczenie, chociażby niewielkiego fragmentu ogrodu, na łąkę kwietną, w której wiele owadów, ptaków itd. znajdzie schronienie oraz pożywienie. Taka naturalna roślinność łąki kwietnej niewątpliwie przyciągnie wiele owadów zapylających.
WŁAŚCIWE SĄSIEDZTWO ROŚLIN I UPRAWY WSPÓŁRZĘDNE
W uprawie biodynamicznej uwzględnia się wpływ, jaki mają na siebie rośliny posadzone w swoim otoczeniu. Zaobserwowano, że niektóre rośliny posadzone obok siebie lepiej rosną, pozytywnie wpływają na swój rozwój lub też chronią siebie nawzajem przed szkodnikami. Właściwe sąsiedztwo roślin pozwala w naturalny sposób ograniczyć niektóre choroby roślin oraz rozprzestrzenianie się szkodników.
Rośliny bowiem wydzielają pewne substancje chemiczne, które dla sąsiadujących z nimi gatunków mogą być szkodliwe, albo wręcz przeciwnie, będą pozytywnie wpływać na ich wzrost. Substancje te mogą przywabiać pożyteczne owady lub odstraszać szkodniki. Wiedza o uprawach współrzędnych i właściwościach poszczególnych gatunków roślin pozwala na zwiększenie plonów, z zachowaniem naturalnych rozwiązań i respektowania praw natury.
Przykładem rośliny mającej korzystny wpływ na inne gatunki będzie czosnek, który swoim intensywnym zapachem odstrasza wiele szkodników oraz zapobiega rozwojowi chorób. Z kolei marchew i cebula posadzone w swoim sąsiedztwie, korzystnie wpływają na siebie nawzajem. Niektóre zioła również mają dobry wpływ, na uprawianie warzyw np. tymianek odstrasza bielinki, a lawenda odstrasza mszyce.
ROŚLINY PUŁAPKOWE
Roślinami pułapkowymi nazywamy takie rośliny, które wykrywają i wyłapują szkodniki, zanim te zdążą zaatakować uprawy. Sadzi się je w sąsiedztwie uprawianych roślin. Taką rośliną pułapkową jest np. nasturcja, która posadzona w pobliżu fasoli będzie odciągała od niej mszyce. Z kolej korzenie aksamitek lub nagietka lekarskiego posłużą jako pułapka dla nicieni, dlatego powinno się je sadzić w pobliżu roślin, które są chętnie atakowane przez nicienie, np. cebuli, porów, truskawek.
PŁODOZMIAN
Uprawa po sobie roślin w kolejnych latach, powinna być w taki sposób rozplanowana, aby na tym samym miejscu, rok po roku nie uprawiać roślin tego samego gatunku lub z tej samej rodziny botanicznej. Zastosowanie płodozmianu zapobiegnie zmęczeniu gleby, a każdego kolejnego roku będziemy mogli liczyć na wysoką jakość plonów.
Prawidłowy płodozmian powinien wyglądać następująco:
- 1 rok – rośliny liściowe
- 2 rok – rośliny korzeniowe
- 3 rok – rośliny owocowe
- 4 rok – rośliny nasienne
WŁAŚCIWE DBANIE O GLEBĘ
W uprawie biodynamicznej bardzo ważne jest dbanie o równowagę mikrobiologiczną w glebie, dlatego nie przekopuje się gleby i stosuje się ściółkowanie.
W ogrodnictwie biodynamicznym człowiek powinien współpracować z przyrodą, a zastosowanie powyższych zasad stawia przyrodę na pierwszym miejscu i niesie dla niej wiele pożytku. Uprawa metodą biodynamiczną nastawiona jest na jakość pożywienia, a nie na ilość. Jak widać, nie jest ona skomplikowana. Warto przynajmniej częściowo zastosować ją w swoim ogrodzie, żeby uzyskać zdrowe, pełnowartościowe pożywienie i wpłynąć na poprawę środowiska.
